QUẢ BÁU CỦA BẬC XUẤT GIA
Trong bộ Chú giải Milindapañhā, Ðức vua Milinda hỏi Ðại Ðức Nāgasena rằng:
– Kính bạch Ðại Ðức Nāgasena, những người xuất gia có sự lợi ích gì?
– Sự lợi ích cao thượng nhất của bậc xuất gia là gì?
Ðại Ðức Nāgasena dạy rằng:
– Thưa Ðại vương, chúng tôi xuất gia để diệt khổ tâm trong kiếp hiện tại.
– Sự lợi ích cao thượng của bậc xuất gia là tịch diệt Niết Bàn, diệt khổ tử sanh luân hồi trong ba giới bốn loài.
Khổ tâm hiện tại bởi do 10 loại phiền não
Bậc xuất gia khi tiến hành thiền định có thể dẫn đến chứng đắc các bậc thiền sắc giới, bậc thiền vô sắc giới. Do năng lực thiền định ấy có khả năng diệt bằng cách chế ngự được phiền não, làm cho phiền não không thể phát sanh trong tâm, nên không có khổ tâm kiếp hiện tại, do nhờ sự an lạc của bậc thiền. Bậc xuất gia ấy, nếu bậc thiền không bị hư mất, sau khi chết, kiếp vị lai do năng lực bậc thiền sở đắc của mình, chắc chắn sẽ cho quả tái sanh làm phạm thiên cõi sắc giới hoặc cõi vô sắc giới, thọ hưởng sự an lạc của thiền định trong cõi sắc giới hoặc cõi vô sắc giới cho đến hết tuổi thọ nơi cõi ấy.
Bậc xuất gia khi tiến hành thiền tuệ có thể dẫn đến sự chứng ngộ chân lý Tứ thánh đế, chứng đắc 4 Thánh Ðạo, 4 Thánh Quả, và Niết Bàn, có khả năng diệt đoạn tuyệt được phiền não, vĩnh viễn không còn làm khổ tâm kiếp hiện tại, lẫn kiếp vị lai tùy theo mỗi bậc Thánh nhân như sau:
– Bậc Nhập Lưu Thánh Ðạo Tuệ có khả năng diệt đoạn tuyệt được tà kiến phiền não và hoài nghi phiền não. Bậc Thánh Nhập Lưu vĩnh viễn không bao giờ khổ tâm do tà kiến và hoài nghi kiếp hiện tại; sau khi chết, kiếp vị lai, chắc chắn giải thoát khỏi khổ trong 4 cõi ác giới (địa ngục, atula, ngạ quỷ, súc sanh), chỉ tái sanh cõi người, hoặc cõi trời dục giới nhiều nhất 7 kiếp nữa mà thôi. Trong kiếp thứ 7 ấy chắc chắn sẽ chứng đắc A-ra-hán Thánh Ðạo, A-rahán Thánh Quả trở thành bậc Thánh A-ra-hán, rồi tịch diệt Niết Bàn, chấm dứt khổ tử sanh luân hồi trong tam giới.
– Bậc Nhất Lai Thánh Ðạo Tuệ có khả năng diệt đoạn tuyệt được sân phiền não loại thô. Bậc Thánh Nhất Lai vĩnh viễn không bao giờ khổ tâm do sân phiền não loại thô kiếp hiện tại; sau khi chết, kiếp vị lai, chắc chắn chỉ tái sanh cõi người, hoặc cõi trời dục giới 1 kiếp nữa mà thôi. Trong kiếp ấy chắc chắn sẽ chứng đắc A-ra-hán Thánh Ðạo, A-ra-hán Thánh Quả trở thành bậc Thánh A-ra-hán, rồi tịch diệt Niết Bàn, chấm dứt khổ tử sanh luân hồi trong tam giới.
– Bậc Bất Lai Thánh Ðạo Tuệ có khả năng diệt đoạn tuyệt được sân phiền não loại vi tế. Bậc Thánh Bất Lai vĩnh viễn không bao giờ khổ tâm do sân phiền não kiếp hiện tại; sau khi chết, kiếp vị lai, chắc chắn không còn tái sanh trở lại cõi dục giới, chỉ tái sanh cõi trời sắc giới, tại cõi trời sắc giới ấy, chắc chắn sẽ chứng đắc A-ra-hán Thánh Ðạo, A-ra-hán Thánh Quả trở thành bậc Thánh A-ra-hán, rồi tịch diệt Niết Bàn, chấm dứt khổ tử sanh luân hồi trong tam giới.
– Bậc A-ra-hán Thánh Ðạo Tuệ có khả năng diệt đoạn tuyệt được tất cả các loại phiền não không còn dư sót là: tham, si, ngã mạn, không biết hổ thẹn tội lỗi, không biết ghê sợ tội lỗi, buồn ngủ và phóng tâm. Bậc Thánh A-ra- hán đã diệt đoạn tuyệt được tất cả mọi phiền não, tham ái, ác pháp không còn dư sót, cho nên, bậc Thánh A-ra-hán hoàn toàn không còn khổ tâm nữa, song chỉ còn có khổ thân cho đến hết tuổi thọ. Bậc Thánh A-ra-hán đến khi hết tuổi thọ, tịch diệt Niết Bàn không còn tái sanh kiếp sau, chấm dứt mọi cảnh khổ tử sanh luân hồi trong tam giới, mới hoàn toàn giải thoát khổ.
Ðó là quả báu của bậc xuất gia trong kiếp hiện tại, và kiếp vị lai.