Mỗi thời-kỳ tác-ý tâm-sở đồng sinh với đại-thiện-tâm tạo phước-thiện bố-thí ấy có vai trò quan trọng thành tựu mỗi đại-thiện-nghiệp như sau:
2- Năng Lực Của Muñcacetanā
Năng lực của muñcacetanā: tác-ý tâm-sở đồng sinh với đại-thiện-tâm khi đang tạo phước-thiện bố-thí, để phước-thiện ấy trở thành tam-nhân đại-thiện-nghiệp hoặc nhị-nhân đại-thiện-nghiệp như sau:
– Nếu người thiện nào, khi đang tạo phước-thiện bố-thí nào, có muñcacetanā: tác-ý tâm-sở đồng sinh với đại-thiện-tâm hợp với trí-tuệ kammassakatāñāṇa: trí-tuệ hiểu biết nghiệp là của riêng mình, thì người thiện ấy tạo phước-thiện bố-thí ấy với đại-thiện-tâm hợp với trí-tuệ có đủ tam-nhân là vô-tham, vô-sân, vô-si (trí-tuệ), nên phước-thiện bố-thí ấy trở thành tihetukakusalakamma: tam-nhân đại-thiện-nghiệp.
– Nếu người thiện nào, khi đang tạo phước-thiện bố-thí nào, có muñcacetanā: tác-ý tâm-sở đồng sinh với đại-thiện-tâm không hợp với trí-tuệ kammassakatāñāṇa: trí-tuệ hiểu biết nghiệp là của riêng mình, thì người thiện ấy tạo phước-thiện bố-thí ấy với đại-thiện-tâm không hợp với trí-tuệ chỉ có nhị-nhân là vô-tham và vô-sân, không có vô-si (trí-tuệ), nên phước-thiện bố-thí ấy trở thành dvihetukakusalakamma: nhị-nhân đại-thiện-nghiệp.
Tam-nhân đại-thiện-nghiệp và nhị-nhân đại-thiện-nghiệp phân-loại theo năng lực trong 2 thời-kỳ tác-ý: thời-kỳ pubbacetanā: tác-ý tâm-sở đồng sinh với đại-thiện-tâm trước khi tạo phước-thiện bố-thí ấy và thời-kỳ aparacetanā: tác-ý tâm-sở đồng sinh với đại-thiện-tâm sau khi đã tạo phước-thiện bố-thí ấy xong rồi theo thời gian sau nhiều ngày, nhiều tháng, thậm chí nhiều năm, phân loại mỗi loại đại-thiện-nghiệp có 2 bậc:
– Ukkaṭṭhakusala: đại-thiện-nghiệp bậc cao.
– Omakakusala: đại-thiện-nghiệp bậc thấp.
1- Ukkaṭṭhakusalakamma: đại-thiện-nghiệp bậc cao như thế nào?
Người thiện nào tạo phước-thiện bố-thí nào trong thời-kỳ pubbacetanā: tác-ý tâm-sở đồng sinh với đại-thiện-tâm trong sạch trước khi tạo phước-thiện bố-thí ấy, không có tham-ái, ngã-mạn, tà-kiến phát sinh xen lẫn, và nhất là trong thời-kỳ aparacetanā: tác-ý tâm-sở đồng sinh với đại-thiện-tâm trong sạch sau khi đã tạo phước-thiện bố-thí ấy theo thời gian sau nhiều ngày, nhiều tháng, thậm chí nhiều năm, với đại-thiện-tâm trong sạch hoan-hỷ phước-thiện bố-thí ấy, không c tham-ái, ngã-mạn, tà-kiến phát sinh xen lẫn, thì phước-thiện bố-thí mà người thiện ấy đã tạo được trở thành ukkaṭṭhakusalakamma: đại-thiện-nghiệp bậc cao, nên phân loại có 2 loại đại-thiện-nghiệp bậc cao là:
– Tihetuka-ukkaṭṭhakusalakamma: tam-nhân đại-thiện-nghiệp bậc cao
– Dvihetuka-ukkaṭṭhakusalakamma: nhị-nhân đại-thiện-nghiệp bậc cao.
2- Omakakusalakamma: đại-thiện-nghiệp bậc thấp như thế nào?
Người thiện nào tạo phước-thiện bố-thí nào trong thời-kỳ pubbacetanā: tác-ý tâm-sở đồng sinh với đại-thiện-tâm không trong sạch trước khi tạo phước-thiện bố-thí ấy, bởi vì có tham-ái, ngã-mạn, tà-kiến phát sinh xen lẫn, làm cho đại-thiện-tâm bị ô nhiễm và nhất là trong thời-kỳ aparacetanā: tác-ý tâm-sở đồng sinh với đại-thiện-tâm không trong sạch sau khi đã tạo phước-thiện bố-thí ấy theo thời gian sau nhiều ngày, nhiều tháng, thậm chí nhiều năm, bởi vì có tham-ái, ngã-mạn, tà-kiến phát sinh xen lẫn, làm cho đại-thiện-tâm bị ô nhiễm, thì phước-thiện bố-thí mà người thiện ấy đã tạo được trở thành omakakusalakamma: đại-thiện-nghiệp bậc thấp, nên phân loại có 2 loại đại-thiện-nghiệp bậc thấp là:
– Tihetuka-omakakusalakamma: tam-nhân đại-thiện-nghiệp bậc thấp.
– Dvihetuka-omakakusalakamma: nhị-nhân đại-thiện-nghiệp bậc thấp .
Bài viết trích từ cuốn Phước Thiện – Tỳ Khưu Hộ Pháp biên soạn. Quý vị có thể tải sách bản PDF tại đây.