Thỉnh Đức-Bồ-tát Setaketu giáng thế
Sau khi Đức-vua Bồ-tát Vessantara băng hà, đại-thiện-nghiệp trong đại-thiện-tâm cho quả trong thời-kỳ tái-sinh kiếp sau (paṭisandhikāla) có đại-quả-tâm gọi là tái-sinh-tâm (paṭisandhi-citta) làm phận sự tái-sinh kiếp sau hóa-sinh làm vị thiên-nam tên Setaketu là tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama, trên cõi trời Tusita (Đâu-suất-đà-thiên). Vị thiên-nam Setaketu đang hưởng an-lạc trên cõi trời ấy. Khi ấy, Đại-thiên-vương Dhataraṭṭha, Đại-thiên-vương Virūḷhaka, Đại-thiên-vương Virūpakkha, Đại-thiên-vương Kuvera cõi trời Tứ Đại-thiên-vương, Đức-vua-trời Sakka cõi trời Tam-thập-tam-thiên, Đức-vua-trời Suyāma cõi trời Dạ-ma-thiên, Đức-vua-trời Santussita cõi trời Đâu-suất-đà-thiên, Đức-vua-trời Sunim-mita cõi trời Hóa-lạc-thiên, Đức-vua-trời Vasavatti cõi trời Tha-hóa tự-tại-thiên, cùng chư-thiên 6 cõi trời dục-giới, chư Đại-Phạm-thiên các cõi trời sắc-giới đồng tụ hội đến hầu Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu, tất cả đồng chắp tay bạch rằng:
– Kính bạch Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu, Đức-Bồ-tát đã thực-hành đầy đủ trọn vẹn 30 pháp-hạnh ba-la-mật xong rồi. Pháp-hạnh ba-la-mật ấy không phải để Đức-Bồ-tát mong ngôi vị các Đức-vua trời trong cõi dục-giới, cũng không phải để mong ngôi vị Đức-vua Chuyển-luân Thánh-vương, cũng không phải để mong ngôi vị Đức-Phạm-thiên, mà sự thật các pháp-hạnh ba-la-mật ấy giúp hỗ trợ Đức-Bồ-tát trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, để thuyết pháp tế độ chúng-sinh giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong ba giới bốn loài.
– Kính bạch Đức-Bồ-tát thiên-nam, bây giờ đúng lúc đúng thời-kỳ, để cho Đức-Bồ-tát trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác cao thượng.
– Kính bạch Đức-Bồ-tát thiên-nam, tất cả chúng con thành kính thỉnh Đức-Bồ-tát tái-sinh xuống làm người, để trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác thuyết pháp tế độ chúng-sinh giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong ba giới bốn loài.
Lắng nghe lời thỉnh cầu của chư-thiên, phạm-thiên, Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu chưa nhận lời thỉnh cầu ấy, mà Đức-Bồ-tát xem xét trong thời quá-khứ rằng:
“Chư Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót tái-sinh xuống làm người để trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, đã xem xét như thế nào?”
Suy xét 5 điều trước khi tái-sinh người.
2- Suy xét châu đến tái-sinh.
3- Suy xét xứ sở đến tái-sinh.
4- Suy xét dòng họ nơi tái-sinh.
5- Suy xét tuổi thọ của mẫu hậu, để đầu thai.
Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu suy xét mỗi điều như sau:
1- Đức-Bồ-tát suy xét thời-kỳ tuổi thọ con người
Chư Phật Chánh-Đẳng-Giác không xuất hiện trên thế gian trong thời đại con người có tuổi thọ trên 100 ngàn năm và trong thời đại con người có tuổi thọ dưới 100 năm.
Nếu thời đại con người có tuổi thọ sống lâu trên 100 ngàn năm, mỗi khi Đức-Phật thuyết pháp rằng:
“Sinh là khổ, già là khổ, bệnh là khổ, chết là khổ; hoặc ngũ-uẩn có trạng-thái vô-thường, trạng-thái khổ, trạng-thái vô-ngã, …” thì họ khó hiểu rõ chánh-pháp, phát sinh tâm hoài-nghi.
Vì vậy, Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác không xuất hiện trên thế gian trong thời đại ấy.
Và nếu thời đại con người có tuổi thọ ngắn ngủi dưới 100 năm thì con người có phiền-não nặng nề, tâm bị ô nhiễm tối tăm. Mỗi khi Đức-Phật thuyết giảng chánh-pháp vi-tế cao siêu, họ khó hiểu rõ được chánh-pháp ấy.
Vì vậy, Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác cũng không xuất hiện trên thế gian trong thời đại ấy.
Trong quá-khứ, Chư Phật thường xuất hiện trên thế gian trong thời đại con người có tuổi thọ trong khoảng 100 ngàn năm với 100 năm. Khi ấy, con người có trí-tuệ sáng suốt, nếu lắng nghe Đức-Phật thuyết pháp thì có thể hiểu rõ được chánh-pháp, rồi thực-hành theo chánh-pháp dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả, Niết-bàn, diệt tận được mọi tham-ái, mọi phiền-não, trở thành bậc Thánh A-ra-hán, rồi sẽ tịch diệt Niết-bàn, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới.
Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu xem xét thấy khi ấy thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 năm, đó là thời-kỳ thích hợp cho Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt xuất hiện trên thế gian.
2- Đức-Bồ-tát suy xét các châu đến tái-sinh
Loài người ở trong 4 châu là Đông-thắng-thần-châu, Nam-thiện-bộ-châu, Tây-ngưu-hóa-châu, Bắc-cưu-lưu-châu. Trong quá-khứ, Chư Phật Chánh-Đẳng-Giác chỉ xuất hiện trong cõi Nam-thiện-bộ-châu mà thôi, không xuất hiện ở ba châu khác.
Vì vậy, Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu quyết định tái-sinh trong cõi Nam-thiện bộ-châu.
3- Đức-Bồ-tát suy xét xứ sở đến tái-sinh
Cõi Nam-thiện-bộ-châu rộng lớn mênh mông, trong quá-khứ, chư Phật Chánh-Đẳng-Giác chỉ xuất hiện trong trung-xứ (majjhimapadesa) mà thôi, không xuất hiện ở nơi xứ biên địa.
Vì vậy, Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu quyết định tái-sinh nơi trung-xứ, vùng Sakka, kinh-thành Kapilavatthu.
4- Đức-Bồ-tát suy-xét dòng họ nơi tái-sinh
Trong quá-khứ, chư Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác không sinh trong dòng họ hạ tiện, nghèo khổ, mà chỉ sinh một trong hai dòng dõi là dòng dõi Vua chúa hoặc dòng dõi bà-la-môn.
Nếu thời-kỳ ấy, tất cả mọi người kính trọng dòng dõi bà-la-môn, thì Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót sẽ tái-sinh vào trong dòng dõi bà-la-môn; hoặc nếu thời-kỳ ấy, tất cả mọi người kính trọng dòng dõi Vua chúa, thì Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác sẽ tái-sinh vào trong dòng dõi Vua chúa.
Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu suy xét thấy thời-kỳ ấy, tất cả mọi người đều kính trọng dòng dõi Vua chúa hơn dòng dõi bà-la-môn, nên Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu quyết định sinh vào dòng dõi Vua Sakya.
Đức-vua Suddhodana trải qua nhiều đời Vua tinh khiết (không lẫn lộn với dòng khác) làm Đức-Phụ-Vương của Đức-Bồ-tát.
5- Đức-Bồ-tát suy xét mẫu hậu và tuổi thọ của bà
Mẫu-hậu của Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót phải là người đã từng thực-hành 10 pháp-hạnh ba-la-mật suốt 100 ngàn đại-kiếp trái đất và được Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác trong quá-khứ đã từng thọ ký rằng:
“Bà sẽ là mẫu-hậu của Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác trong thời vị-lai.”
Mẫu-hậu của Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy là người có ngũ-giới hoàn toàn trong sạch và trọn vẹn, không hề bị phạm giới nào; ngoài ngũ-giới ra, Bà còn thọ trì bát-giới uposathasīla trong những ngày giới hằng tháng.
Đức-Bồ-tát thiên-nam suy-xét thấy Bà Mahā-māyādevī, Chánh-cung Hoàng-hậu của Đức-vua Suddhodana, có đầy đủ những tiêu chuẩn trên và tuổi thọ của Bà Mahāmāyādevī chỉ còn đúng 10 tháng lẻ 7 ngày.
Vì vậy, Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu chọn Bà Mahāmāyādevī làm mẫu-hậu của Đức-Bồ-tát. Sau khi suy xét đầy đủ 5 điều rồi, Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu quyết định tái-sinh xuống làm người để trở thành một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác. Nên Đức-Bồ-tát truyền dạy rằng:
– Này chư-thiên, chư phạm-thiên, ta đồng ý nhận lời thỉnh cầu của các ngươi. Ta sẽ tái-sinh xuống làm người trong cõi Nam-thiện-bộ-châu, tại trung-xứ, kinh-thành Kapilavatthu, trong dòng dõi Vua Sakya, Đức-vua Suddhodana là Đức-Phụ-vương và bà Mahāmāyādevī, Chánh-cung Hoàng-hậu của Đức-vua Suddhodana, là mẫu-hậu của ta.
Sau khi lắng nghe lời truyền dạy của Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu, tất cả chư-thiên và chư phạm-thiên vô cùng hoan hỷ cùng nhau tán dương ca tụng Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu.
Sau đó, chư-thiên và chư phạm-thiên xin phép trở về cảnh giới của mình, đồng thời loan báo cho toàn thế giới chúng-sinh biết rằng:
“Đức-Phật sẽ xuất hiện trên thế gian!”
Theo truyền thống của Chư Phật Chánh-Đẳng-Giác, hầu hết đều có những điều cơ bản hoàn toàn giống nhau, Chư Phật Chánh-Đẳng-Giác trong quá-khứ như thế nào thì Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác trong hiện-tại cũng như thế ấy và Chư Phật Chánh-Đẳng-Giác trong thời vị-lai cũng sẽ như thế ấy.
Nếu có điều khác nhau, thì khác nhau những điều chi tiết như thời gian thực-hành 30 pháp-hạnh ba-la-mật, tuổi thọ, cây Đại-Bồ-đề, v.v…
Đức-Bồ-tát tái-sinh đầu thai làm người
Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu quyết định chuyển kiếp thiên-nam (chết) ở cõi trời Tusita (Đâu-suất-đà-thiên) tái-sinh đầu thai vào lòng mẫu-hậu Mahāmayādevī, Chánh-cung Hoàng-hậu của Đức-vua Suddhodana tại kinh-thành Kapilavatthu vào ngày thứ năm, nhằm ngày rằm tháng sáu lúc canh chót.
Chánh-cung Hoàng-hậu Mahāmāyādevī thấy mộng lành
Vào ngày rằm tháng sáu (âm-lịch), Chánh-cung Hoàng-hậu Mahāmāyādevī của Đức-vua Suddhodana đến hầu vị Đạo-sư Kāḷadevila xin thọ trì bát-giới uposathasīla. Canh chót đêm ấy, trước khi Đức-Bồ-tát tái-sinh đầu thai, Bà Mahāmāyādevī nằm mộng thấy tứ-Đại-Thiên-vương cung nghinh Bà lên núi Himavanta, đặt Bà nằm trên một tảng đá lớn gần hồ Anotatta. Sau đó, có 4 Chánh-cung Hoàng-hậu của tứ Đại-Thiên-vương cùng chư-thiên-nữ đến tắm sạch sẽ cho Bà, xoa các thứ vật thơm của cõi trời, dâng những đóa hoa trời xinh đẹp, rồi cung nghinh Bà đến một ngọn núi bằng bạc, có một lâu đài bằng vàng nguy nga tráng lệ và đặt Bà nằm nghiêng bên phải nghỉ ngơi nơi đó.
Khi ấy, một con bạch tượng cao thượng hiện đến lâu đài bằng vàng nơi Bà đang nằm nghỉ, con bạch tượng ấy cung-kính đi vòng quanh nơi Bà nằm 3 vòng rồi chui vào hông phía bên phải của Bà.
Khi Bà Mahāmāyādevī đang nằm mộng, đó cũng là lúc Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu chuyển kiếp thiên-nam (chết) ở cõi trời Tusita (Đâu-suất-đà-thiên), có đại-thiện-nghiệp trong đại-thiện-tâm thứ nhất đồng sinh với hỷ, hợp với trí-tuệ, không cần tác động cho quả trong thời-kỳ tái-sinh kiếp sau (paṭisandhikāla) có đại-quả-tâm thứ nhất đồng sinh với thọ hỷ, hợp với trí-tuệ, không cần tác-động gọi là tái-sinh-tâm (paṭisandhi-citta) làm phận sự tái-sinh đầu thai vào lòng mẫu-hậu Mahāmāyādevī, nhằm vào ngày thứ năm canh chót đêm rằm tháng sáu (âm-lịch).
Khi ấy, Bà Chánh-cung Hoàng-hậu Mahā-māyādevī có tuổi thọ được 55 năm 6 tháng 20 ngày[1]. Ngay lúc ấy, trái đất rùng mình rung chuyển và có 32 hiện tượng xảy ra chưa từng thấy bao giờ. Chư-thiên, phạm-thiên trong 10 ngàn thế giới chúng-sinh vô cùng hoan hỷ loan báo tin lành rằng:
Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đã tái-sinh rồi!
Quân sư bà-la-môn đoán mộng
Chánh-cung Hoàng-hậu Mahāmāyādevī đã trải qua giấc mộng lành và sau khi tỉnh dậy, Bà đến chầu Đức-vua Suddhodana và tâu trình lên Đức-vua về giấc mộng vừa qua. Sáng sớm hôm sau, Đức-vua Suddhodana bèn truyền lệnh cho mời nhóm Bà-la-môn quân sư vào triều yết kiến. Sau khi thiết đãi và ban thưởng xong, Đức-vua bèn tường thuật lại giấc mộng canh chót đêm trước của Chánh-cung Hoàng-hậu Mahāmāyā-devī cho nhóm quân sư Bà-la-môn nghe, để họ cùng nhau tiên đoán.
Đức-vua truyền hỏi rằng:
– Thưa quân sư, giấc mộng như vậy có ý nghĩa như thế nào? Xin quý quân sư tâu cho Trẫm được rõ.
Một vị Bà-la-môn trưởng bèn tâu rằng:
– Muôn tâu Đại-vương, xin Đại-vương an tâm, Chánh-cung Hoàng-hậu đã thụ-thai, thai-nhi không phải là Công-chúa mà chắc chắn là Thái-tử, Bậc cao thượng nhất.
Nếu Thái-tử sống trong triều thì sẽ là Đức Chuyển-luân Thánh-vương trị vì thiên-hạ có 4 biển làm ranh giới.
Nếu Thái-tử bỏ cung điện đi xuất gia thì sẽ là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác cao thượng nhất trong toàn cõi-giới chúng-sinh.
Oai lực kiếp chót của Đức-Bồ-tát
Từ khi Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót tái-sinh đầu thai vào lòng mẫu-hậu, do oai lực của Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác nên ngày đêm tứ-Đại-Thiên-vương theo hầu, để tỏ lòng cung kính, không phải theo hộ trì Chánh-cung Hoàng-hậu Mahāmāyādevī. Bởi vì, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót có oai lực phi thường, nên không có một ai có thể làm hại Bà được.
Mẫu-hậu của Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có giới-đức tự nhiên, nên Bà không phải đến hầu vị Đạo-sư Kāḷadevila để xin thọ giới như trước đây nữa. Thân và tâm của bà thường an-lạc.
Tâm tham muốn trong dục lạc không hề phát sinh và khi Đức-vua Suddhodana nhìn thấy Bà liền phát sinh đại-thiện-tâm trong sáng, nên Đức-vua rất tôn trọng Bà.
Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác phát triển và tăng trưởng ở trong bào thai mẫu-hậu như ở trong một căn phòng sạch sẽ và sang trọng. Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ngồi kiết già như vị Pháp-sư đang ngồi trên pháp-tòa, cho đến khi tròn đủ 10 tháng.
[1]Theo Bộ Samantacakkhudīpanī.
Bài viết trích từ cuốn Ngày Rằm Tháng Tư Trong Phật Giáo – Tỳ Khưu Hộ Pháp (Dhammarakkhita Bhikkhu) biên soạn. Xem bản PDF cuốn sách tại đây. Xem bộ Nền Tảng Phật Giáo và các sách khác cùng tác giả tại đây.