PHÁP NHẪN-NẠI
(KHANTIDHAMMA)
TỲ-KHƯU HỘ-PHÁP
(DHAMMARAKKHITA BHIKKHU) (AGGAMAHĀPAṆḌITA)
NamoTassa Bhagavato Arahato Sammāsambuddhassa.
Con đem hết lòng thành kính đảnh lễ Đức-Thế-Tôn ấy, Đức A-ra-hán, Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
Paṇāmagāthā
Tilokekagaruṃ Buddhaṃ,
pāyāsibhayahiṃsakaṃ.
Āyunopariyosānaṃ,
gacchāmi saraṇaṃ ahaṃ.
Ādimajjhantakalyāṇam,
Buddhassa dhammamosadhaṃ.
Nibbānapariyosānaṃ,
gacchāmi saraṇaṃ ahaṃ.
Tassa sāvakasaṃghañca,
puññakkhettaṃ anuttaraṃ.
Arahattapriyosānaṃ,
gacchāmi saraṇaṃ ahaṃ.
Buddhaṃ Dhammañca Saṃghañca,
abhivandiya sādaraṃ.
Khantidhammadīpanī’ti,
Ayaṃ ganthā mayā katā.
Kệ Đảnh Lễ Tam-Bảo
Đức-Thế-Tôn cao thượng nhất tam-giới,
Dắt dẫn chúng-sinh thoát khỏi tai họa,
Nguyện suốt đời con xin quy-y-Phật,
Mong chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế.
Pháp của Ngài như linh dược nhiệm mầu,
Hoàn hảo ở phần đầu giữa và cuối,
Nguyện suốt đời con xin quy-y-Pháp,
Mong được chứng ngộ Niết-bàn thoát khổ.
Tăng bậc Thánh Thanh-văn đệ-tử-Phật,
Là phước điền cao thượng của chúng-sinh,
Nguyện suốt đời con xin quy-y-Tăng,
Mong được chứng đắc Thánh A-ra-hán.
Đức-Phật Đức-Pháp Đức-Tăng cao thượng,
Con hết lòng thành kính lạy Tam-bảo,
Rồi gom nhặt biên soạn tập sách nhỏ.
Giảng giải về Pháp Nhẫn-Nại.
NamoTassa Bhagavato Arahato Sammāsambuddhassa.
Con đem hết lòng thành kính đảnh lễ Đức-Thế-Tôn ấy, Đức A-ra-hán, Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
Pháp Nhẫn-Nại
(Khantidhamma)
Tỳ-Khưu Hộ-Pháp
(Dhammarakkhita Bhikkhu)
(Aggamahāpaṇḍita)
Lời Nói Đầu
Nhân dịp đêm rằm tháng giêng PL.2562 năm (19-3-2019) tại chùa Tổ Bửu-Long làm lễ kỷ niệm ngày “Đại-hội chư Thánh-Tăng”gồm có 1.250 chư Thánh A-ra-hán hội đủ 4 chi-pháp, vào ngày rằm tháng giêng lần đầu tiên của Đức- Phật Gotama, tại ngôi chùa Veḷuvana gần kinh- thành Rājagaha đất nước Magadha, cách ngày rằm tháng giêng năm nay (PL.2562) đúng 2606 năm 3 tháng.
Đức-Phật Gotama thuyết dạy 1.250 chư Thánh A-ra-hán Ovādapātimokkha như sau:
“Khantī paramaṃ tapo titikkhā,
Nibbānaṃ paramaṃ vadanti Buddhā.
Na hi pabbajito parūpaghātī,
na samaṇo hoti paraṃ viheṭhayanto.
Sabbapāpassa akaraṇaṃ,
kusalassa upasampadā.
Sacittapariyodapanaṃ,
etaṃ Buddhānasāsanaṃ.
Anupavādo anūpaghāto,
pātimokkhe ca saṃvaro.
Mattaññutā ca bhattasmiṃ,
Pantañca sayanāsanaṃ.
Adhicitte ca āyogo,
etaṃ Buddhānasāsanaṃ.”
(Nhẫn-nại là đức-hạnh cao thượng,
chư Phật dạy Niết-bàn là cao thượng.
Bậc xuất-gia không sát hại chúng-sinh,
bậc sa-môn không làm khổ chúng-sinh.
Không tạo mọi ác-nghiệp,
hoàn thành 4 loại thiện-nghiệp.
Tâm trong sạch thanh-tịnh,
đó là lời giáo huấn của chư Phật.
Không vu oan người khác,
không làm hại chúng-sinh.
giữ gìn cẩn trọng giới bổn trong sạch.
Biết tri túc trong vật thực,
nằm ngồi nơi thanh vắng,
Tinh-tấn trong pháp-hành nhập định,
đó là lời giáo huấn của chư Phật).
Lời giáo huấn của Đức-Phật Gotama có 3 bài kệ trong ngày đại-hội Thánh-Tăng lần đầu tiên vào ngày rằm tháng giêng cách nay tròn đúng 2606 năm 3 tháng.
Nhân dịp đêm rằm tháng giêng PL.2562 năm, bần sư giảng giải về pháp nhẫn-nại (khanti- dhamma) câu đầu của câu kệ trong lời giáo huấn của Đức-Phật Gotama trong ngày đại-hội Thánh-Tăng như sau:
“Khantī paramaṃ tapo titikkhā”
(Nhẫn-nại là đức-hạnh cao thượng)
Bài giảng pháp nhẫn-nại trong đêm rằm tháng giêng được ghi chép lại và có bổ sung thêm các bài kinh khác, để giúp độc giả hiểu biết rõ về pháp nhẫn-nại.
* Pháp nhẫn-nại đó là vô-sân tâm-sở đồng sinh với đại-thiện-tâm hợp với tâm-từ, bậc thiện- trí có pháp nhẫn-nại, dù người ác nào đến đặt chuyện vu khống, hoặc chửi rủa mắng nhiếc, hăm dọa, hoặc đánh đập hành hạ, v.v… bậc thiện-trí vẫn không phát sinh sân-tâm oán ghét người ác ấy, nhờ pháp nhẫn-nại vô sân tâm-từ đối với tất cả mọi chúng-sinh muôn loài.
Trong đời này, bậc thiện-trí nào có pháp nhẫn-nại không chỉ đem lại sự lợi ích cao thượng cho chính mình, mà còn đem lại sự lợi ích cho người ác nữa, bởi vì pháp nhẫn-nại này có liên quan giữa mình với người khác.
Bậc thiện-trí có pháp nhẫn-nại thì có quả báu tốt lành trong kiếp hiện-tại và vô số kiếp vị-lai.
* Pháp không nhẫn-nại đó là sân tâm-sở đồng sinh với 2 sân-tâm, người ác không có pháp nhẫn-nại nếu gặp người nào làm điều gì đem lại sự tai hại, thì liền phát sinh sân-tâm tàn nhẫn đánh đập hành hạ người ấy, không có lòng thương xót.
Người ác không có pháp nhẫn-nại thì có quả xấu trong kiếp hiện-tại và vô số kiếp vị-lai.
Cho nên, pháp nhẫn-nại là thiện-pháp cao thượng rất cần thiết đối với tất cả mọi người trong đời.
Đức-Phật dạy rằng:
“Khantī paramaṃ tapo titikkhā”
(Nhẫn-nại là đức-hạnh cao thượng)
Quyển sách nhỏ “Pháp Nhẫn-Nại” này, bần sư đã cố gắng sưu tầm gom nhặt nhiều nguồn tài liệu từ trong Tam-tạng Pāḷi, bộ Chú-giải Pāḷi, và các bộ sách khác liên quan đến pháp nhẫn- nại chỉ được bấy nhiêu thôi!
Tuy bần sư cố gắng hết mình giảng giải để giúp cho độc giả tìm hiểu rõ pháp nhẫn-nại, song vì khả năng có hạn, nên chắc chắn không tránh khỏi những điều sơ sót, thậm chí còn có chỗ sai ngoài khả năng hiểu biết của bần sư.
Để lần sau tái bản được hoàn thiện hơn, kính mong chư bậc thiện-trí có tâm từ chỉ giáo, góp ý chân tình.
Kính xin quý vị xem soạn phẩm này như là của chung, mà mỗi người trong chúng ta, ai cũng có bổn phận đóng góp xây dựng, để cho soạn phẩm này được hoàn hảo, hầu mong đem lại sự lợi ích chung, sự tiến hóa, sự an-lạc cho phần đông chúng ta.
Bần sư kính cẩn đón nhận những lời đóng góp phê bình xây dựng ấy của chư bậc thiện-trí, và kính xin quý Ngài ghi nhận nơi đây lòng chân thành biết ơn sâu sắc của bần sư.
* Quyển sách nhỏ “Pháp Nhẫn-Nại”này được hoàn thành do nhờ nhiều người giúp đỡ như là Dhammavara Sāmaṇera xem kỹ bản thảo, Dhammanandā upāsikā đã tận tâm xem kỹ lại bản thảo, dàn trang, làm thành quyển sách và được Nhà xuất bản Tôn giáo cho phép ấn hành.
Bần sư vô cùng hoan hỷ biết ơn tất cả quý vị.
Nhân dịp này, con là Dhammarakkhita Bhikkhu (tỳ-khưu Hộ-Pháp) thành kính dâng phần pháp-thí thanh cao này đến Ngài Đại-Trưởng-lão Hộ-Tông, Vaṃsarakkhitamahāthera là sư phụ của con, đồng thời kính dâng đến Ngài Đại-Trưởng-lão Thiện-Luật, Ngài Đại-Trưởng- lão Bửu-Chơn, Ngài Đại-Trưởng-lão Giới- Nghiêm, Ngài Trưởng-lão Hộ-Giác (chùa Từ- Quang), Ngài Trưởng-lão Hộ-Nhẫn (chùa Thiền- Lâm, Huế) cùng chư Đại-Trưởng-lão, đã dày công đem Phật-giáo Nguyên-thủy (Theravāda) về truyền bá trên quê hương Việt-Nam thân yêu, và xin kính dâng phần phước-thiện thanh cao này đến chư Đại-Trưởng-lão ở nước Thái-Lan, nước Myanmar (Miến-Điện), đã có công dạy dỗ con về pháp-học và pháp-hành.
Con kính mong quý Ngài hoan hỷ.
Idaṃ no ñātinaṃ hotu, sukhitā hontu ñātayo.
Phước-thiện pháp-thí thanh cao này, xin hồi hướng đến tất cả bà con thân quyến của chúng con, từ kiếp hiện-tại cho đến vô lượng kiếp trong quá-khứ, cầu mong quý vị hoan hỷ nhận phần phước-thiện thanh cao này để thoát khỏi cảnh khổ, được an-lạc lâu dài.
Imaṃ puññābhāgaṃ mātā-pitu-ācariya-ñāti-mittānañceva sesasabbasattānañca dema, sabbepi te puññapattiṃ laddhāna sukhitā hontu, dukkhā muccantu sabbattha.
Chúng con thành tâm hồi hướng, chia phần phước-thiện pháp-thí thanh cao này đến ông bà, cha mẹ, thầy tổ, thân quyến, bạn hữu cùng tất cả chúng-sinh từ cõi địa-ngục, a-su-ra, ngạ-quỷ, súc-sinh, nhân-loại, chư-thiên trong các cõi trời dục-giới, …
Xin tất cả quý vị hoan hỷ nhận phần phước- thiện pháp-thí thanh cao này, cầu mong quý vị thoát mọi cảnh khổ, hưởng được mọi sự an-lạc lâu dài trong khắp mọi nơi.
Idaṃ me dhammadānaṃ āsavakkhayāvahaṃ hotu.
Phước-thiện pháp-thí thanh cao này của mỗi người chúng con, xin làm duyên lành dẫn dắt mỗi người chúng con đến chứng đắc A-ra-hán Thánh-đạo, A-ra-hán Thánh-quả và Niết-bàn, diệt tận được mọi phiền-não trầm-luân, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong ba giới bốn loài.
Nếu mỗi người trong chúng con chưa diệt tận được mọi phiền-não trầm-luân, chưa giải thoát khổ sinh, vẫn còn tử sinh luân-hồi, thì do năng lực phước-thiện pháp-thí thanh cao này ngăn cản mọi ác-nghiệp không có cơ hội cho quả tái- sinh trong 4 cõi ác-giới, và cũng do năng lực phước-thiện pháp-thí thanh cao này chỉ hỗ trợ đại-thiện-nghiệp cho quả tái-sinh trong 7 cõi thiện-giới mà thôi.
Được sinh kiếp nào, mỗi người trong chúng con đều là người có chánh-kiến, có đức-tin trong sạch nơi Tam-bảo, tin nghiệp và quả của nghiệp, có duyên lành được gần gũi thân cận với bậc thiện-trí, lắng nghe chánh-pháp của bậc thiện-trí, có đức-tin trong sạch nơi bậc thiện-trí, cố gắng tinh-tấn thực-hành theo lời giáo-huấn của bậc thiện-trí, không ngừng tạo mọi pháp- hạnh ba-la-mật cho sớm được đầy đủ trọn vẹn, để mong sớm chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, mong chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả và Niết-bàn, trở thành bậc Thánh A-ra-hán.
Nay, chúng con hết lòng thành kính thọ phép quy-y Tam-bảo và thành tâm hộ trì Tam-bảo cho đến trọn đời, trọn kiếp.
Do nhờ năng lực phước-thiện pháp-thí thanh cao này, cầu mong cho mỗi người chúng con luôn luôn có duyên lành, tạo được nhân tốt sâu sắc trong Phật-giáo.
Do nhờ năng lực phước-thiện pháp-thí thanh cao này theo hỗ trợ, nhắc nhở mỗi người chúng con trong mỗi kiếp, dù có được thành tựu quả báu ở cõi người (manussasampatti), hưởng được mọi sự an-lạc như thế nào, cũng không đắm say trong cõi người; hoặc dù có được thành tựu quả báu ở cõi trời (devasampatti), hưởng được mọi an-lạc như thế nào, cũng không đắm say trong cõi trời.
Thật ra, mục đích cứu cánh cao cả của mỗi người chúng con chỉ có cầu mong sớm được thành tựu quả báu chứng ngộ Niết-bàn (Nibbānasampatti) mà thôi, để mong giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới.
Icchitaṃ patthitaṃ amhaṃ,
khippameva samijjhatu.
Điều mong ước, ý nguyện của chúng con
Cầu mong sớm được thành tựu như ý.
2562 / DL. 2019
Rừng Núi Viên Không
xã Tóc Tiên, huyện Tân Thành
tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu
Tỳ-khưu Hộ-Pháp
(Dhammarakkhita Bhikkhu)
(Aggamahāpaṇḍita)
MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU
MỤC LỤC
Ba ngày trọng đại trong Phật-giáo
Pháp nhẫn-nại (khantidhama)
– Phần giảng giải
Nghiệp và quả của nghiệp
– Nghiệp có khả năng cho quả theo cõi-giới
– Tóm lược tích Ciñcāmāṇavikāvatthu
– Tóm lược tích Mahāmoggallānavatthu
Con người trong cõi Nam-thiện-bộ-châu
– Hưởng quả-báu an-lạc của đại-thiện-nghiệp
– Cơ hội hy hữu thực-hành pháp nhẫn-nại
Pháp-hạnh nhẫn-nại ba-la-mật
– Pháp-hạnh nhẫn-nại ba-la-mật bậc hạ
* Tích Mahiṃsarājajātaka
– Nhận xét tích Mahiṃsarājajātaka
– Pháp-hạnh nhẫn-nại ba-la-mật bậc trung
* Tích Cūḷadhammapālajātaka
– Nhận xét tích Cūḷadhammapālajātaka
* Tích Serivavāṇijajātaka
– Pháp-hạnh nhẫn-nại ba-la-mật bậc thượng
* Tích Khantivādījātaka
– Nhận xét tích Khantivādījātaka
Pháp-hạnh thiền-định hỗ trợ pháp nhẫn-nại
Pháp-hạnh tâm-từ ba-la-mật
– Pháp-hạnh tâm-từ ba-la-mật bậc hạ
* Tích Arakajātaka
– Pháp-hạnh tâm-từ ba-la-mật bậc trung
* Vị tỳ-khưu con ông bà phú hộ
* Tích Suvaṇṇasāmajātaka
– Nhận xét tích Suvaṇṇasāmajātaka
– Pháp-hạnh tâm-từ ba-la-mật bậc thượng
* Tích Ekarājajātaka
– Nhận xét tích Đức-vua Bồ-tát Ekarāja
Những bài kinh liên quan đến pháp nhẫn-nại
– Không nhận lời chửi rủa mắng nhiếc
* Kinh Akkosakasuṭṭa
– Có pháp nhẫn-nại là người toàn thắng
* Kinh Asurindakasuṭṭa
– Đức-vua trời Sakka thực-hành pháp nhẫn-nại.179
* Kinh Vepacittisutta
– Pháp hành trở thành Đức-vua trời Sakka
* Kinh Paṭhamadevasutta
Bất-thiện-tâm với các hạng người
– Nhân-duyên phát sinh sân-tâm
– Nhân diệt sân-tâm
Sân-tâm không sinh chưa hẳn là nhẫn-nại
– Kinh Kakacūpamāsuṭṭa
Khổ tâm phát sinh do đâu?
Phát nguyện thực-hành pháp nhẫn-nại
Nhân-duyên có sắc đẹp
– Kinh Mallikāsuṭṭa
ĐOẠN KẾT