Quả của 5 sắc-giới thiện-nghiệp

5 sắc-giới thiện-nghiệp đó là tác-ý tâm-sở đồng sinh với 5 sắc-giới thiện-tâm. 5 sắc-giới thiện-nghiệp cho quả là 5 sắc-giới quả-tâm gọi là tái-sinh-tâm (paṭisandhicitta) làm phận-sự tái-sinh (hóa-sinh) (paṭisandhikicca) kiếp-kế-tiếp trong 16 cõi trời sắc-giới phạm-thiên, rồi làm phận-sự hộ-kiếp (bhavaṅgakicca) và cuối cùng làm phận-sự chuyển-kiếp (cutikicca) (chết) chấm dứt kiếp sắc-giới phạm-thiên.

* 5 sắc-giới quả-tâm làm phận-sự tái-sinh (hoá-sinh) kiếp-kế-tiếp trong 4 tầng trời sắc-giới theo 4 bậc thiền sắc-giới quả-tâm. Vì vậy, đệ nhị thiền sắc-giới quả-tâm và đệ tam thiền sắc-giới quả-tâm gom chung lại gọi là đệ nhị thiền sắc-giới quả-tâm.

16 cõi trời sắc-giới phạm-thiên chia thành 4 tầng:

1- Tầng trời đệ nhất thiền sắc-giới quả-tâm có 3 cõi:

  • Brahmapārisajjā: Cõi Phạm-chúng-thiên
  • Brahmapurohitā: Cõi Phạm-sư-thiên
  • Mahābrahnā: Cõi Đại-phạm-thiên

2- Tầng trời đệ nhị thiền sắc-giới quả-tâm có 3 cõi :

  • Parittābhā: Cõi Thiểu-quang-thiên
  • Appamāṇābhā: Cõi Vô-lượng-thiên
  • Ābhassarā: Cõi Quang-âm-thiên

3- Tầng trời đệ tam thiền sắc-giới quả-tâm có 3 cõi:

  • Parittasubhā: Cõi Thiểu-tịnh-thiên
  • Appamāṇābhā: Cõi Vô lượng-tịnh-thiên
  • Subhakiṇhā: Cõi Biến-tịnh-thiên

4- Tầng trời đệ tứ thiền sắc-giới quả-tâm có 7 cõi:

  • Vehapphalā: Cõi Quảng-quả-thiên
  • Asaññasattā: Cõi Vô-tưởng-thiên

* Suddhāvāsa: Cõi Tịnh-cư-thiên có 5 cõi này chỉ dành cho bậc Thánh-Bất-lai chứng đắc đệ tứ thiền sắc-giới mà thôi.

  • Avihā: Cõi Vô-phiền-thiên
  • Atappā: Cõi Vô-nhiệt-thiên
  • Sudassā: Thiện-hiện-thiên
  • Sudassī: Cõi Thiện-kiến-thiên
  • Akaniṭṭhā: Cõi Sắc-cứu-cánh-thiên

Năng Lực Của Thiền Sắc-giới Thiện-Tâm

Thiền sắc-giới thiện-tâm có 4 bậc thiền mà mỗi bậc thiền trở thành 3 bậc: thiền bậc hạ, thiền bậc trung, thiền bậc thượng do năng lực của 5 vasībhāva: pháp- thuần-thục.

1- Vasībhāva: Pháp-thuần-thục có 5 pháp:([1])

  • Āvajjana vasībhāva: Thuần-thục quán-triệt là hành-giả có khả năng thuần-thục quán-triệt chi-thiền với ý-môn-hướng-tâm.
  • Samāpajjana vasībhāva: Thuần-thục nhập-thiền là hành-giả có khả năng thuần thục nhập bậc thiền ấy.
  • Adhiṭṭhāna vasībhāva: Thuần-thục phát-nguyện là hành-giả có khả năng thuần thục phát nguyện ấn định thời gian nhập bậc thiền ấy.
  • Vuṭṭhāna vasībhāva: Thuần-thục xả-thiền là hành-giả có khả năng thuần thục ấn định thời gian xả bậc thiền.
  • Paccavekkhaṇa vasībhāva: Thuần-thục quán-triệt là hành-giả có khả năng thuần-thục quán-triệt chi-thiền với tác-hành-tâm.

Ví dụ: Hành-giả sau khi đã chứng đắc đệ nhất thiền sắc-giới thiện-tâm

– Nếu hành-giả không thường xuyên nhập đệ nhất thiền sắc-giới thiện-tâm, nên 5 pháp-thuần-thục (vasī) của bậc thiền ấy không có năng-lực thì đệ nhất thiền sắc-giới thiện-tâm ấy trở thành đệ nhất thiền sắc-giới thiện-tâm bậc hạ không thể làm nền tảng tiếp tục thực-hành pháp-hành thiền-định để chứng đắc đệ nhị thiền sắc-giới thiện-tâm.

– Nếu hành-giả thỉnh thoảng nhập đệ nhất thiền sắc-giới thiện-tâm, nên 5 pháp-thuần-thục (vasī) của bậc thiền ấy chưa đủ năng-lực thì đệ nhất thiền sắc-giới thiện-tâm ấy trở thành đệ nhất thiền sắc-giới thiện-tâm bậc trung cũng không thể làm nền tảng tiếp tục thực- hành pháp-hành thiền-định để chứng đắc đệ nhị thiền sắc-giới thiện-tâm.

– Nếu hành-giả thường xuyên nhập đệ nhất thiền sắc-giới thiện-tâm, nên 5 pháp-thuần-thục (vasī) của bậc thiền ấy có nhiều năng-lực thì đệ nhất thiền sắc-giới thiện-tâm ấy trở thành đệ nhất thiền sắc-giới thiện-tâm bậc thượng, rồi hành-giả có khả năng sử dụng bậc thiền ấy làm nền tảng tiếp tục thực-hành pháp-hành thiền-định để chứng đắc đệ nhị thiền sắc-giới thiện-tâm.

Tương tự, nếu hành-giả thực-hành giống như đệ nhất thiền sắc-giới thiện-tâm thì thiền sắc-giới thiện-tâm còn lại là đệ nhị thiền sắc-giới thiện-tâm, đệ tam thiền sắc-giới thiện-tâm, đệ tứ thiền sắc-giới thiện-tâm cũng trở thành 3 bậc thiền: thiền bậc hạ, thiền bậc trung, thiền bậc thượng như đệ nhất thiền sắc-giới thiện-tâm.

* Mỗi bậc thiền sắc-giới thiện-nghiệp bậc hạ, bậc trung, bậc thượng cho quả tái-sinh kiếp-kế-tiếp trên cõi trời sắc-giới phạm-thiên thấp cao khác nhau như sau:

1- Quả Của Đệ Nhất Thiền Sắc-giới-Thiện-Tâm:

* Nếu hành-giả đã chứng đắc đệ nhất thiền sắc-giới-

thiện-tâm, hành-giả sau khi chết thì chắc chắn đệ nhất thiền sắc-giới-thiện-nghiệp cho quả là đệ nhất thiền sắc-giới-quả-tâm làm phận sự tái sinh kiếp-kế-tiếp trong tầng trời đệ nhất thiền sắc-giới quả-tâm có 3 bậc trong 3 cõi trời theo 3 địa vị:

* Đệ nhất thiền sắc-giới-quả-tâm bậc hạ làm phận sự tái sinh kiếp-kế-tiếp trong cõi Brahmapārisajjā: Phạm-chúng-thiên. Chư phạm-thiên trong cõi này là thuộc hạ của Đại-phạm-thiên, có tuổi thọ 1/3 a-tăng-kỳ trụ ([2]) của kiếp trái đất.

* Đệ nhất thiền sắc-giới-quả-tâm bậc trung làm phận sự tái sinh kiếp-kế-tiếp trong cõi Brahmapurohitā: Phạm-sư-thiên. Chư phạm-thiên trong cõi này là cố vấn của Đại-phạm-thiên, có tuổi thọ 1/2 a-tăng-kỳ trụ của kiếp trái đất.

* Đệ nhất thiền sắc-giới-quả-tâm bậc thượng làm phận sự tái sinh kiếp-kế-tiếp trong cõi Mahābrahnā: Đại-phạm-thiên. Chư phạm-thiên là những bậc cao cả trong tầng trời này, có tuổi thọ 1 a-tăng-kỳ trụ của kiếp trái đất.

2- Quả Của Đệ Nhị Thiền Sắc-Giới-Thiện-Tâm

* Nếu hành-giả đã chứng đắc đệ nhị thiền sắc-giới thiện-tâm, hành-giả sau khi chết thì chắc chắn đệ nhị thiền sắc-giới-thiện-nghiệp cho quả là đệ nhị thiền sắc-giới-quả-tâm làm phận sự tái sinh kiếp-kế-tiếp trong tầng trời đệ nhị thiền sắc-giới quả-tâm có 3 bậc trong 3 cõi trời theo 3 địa vị:

* Đệ nhị thiền sắc-giới-quả-tâm bậc hạ làm phận sự tái sinh kiếp-kế-tiếp trong cõi Parittābhā: Thiểu-quang-thiên. Chư phạm-thiên trong cõi này có hào quang kém thua chư Phạm-thiên bậc cao, có tuổi 2 đại-kiếp trái đất.

* Đệ nhị thiền sắc-giới-quả-tâm bậc trung làm phận sự tái sinh kiếp-kế-tiếp trong cõi Appamāṇābhā: Cõi Vô-lượng-thiên. Chư phạm-thiên trong cõi này có hào quang vô lượng, có tuổi 4 đại-kiếp trái đất.

* Đệ nhị thiền sắc-giới-quả-tâm bậc thượng làm phận sự tái sinh kiếp-kế-tiếp trong cõi Ābhassarā: Quang- âm-thiên.Chư phạm-thiên có hào quang sáng ngời phóng ra từ thân của Phạm-thiên, có tuổi 8 đại-kiếp trái đất.

3- Quả Của Đệ Tam Thiền Sắc-giới-Thiện-Tâm

* Nếu hành-giả đã chứng đắc đệ tam thiền sắc-giới- thiện-tâm, hành-giả sau khi chết thì chắc chắn đệ tam thiền sắc-giới-thiện-nghiệp cho quả là đệ tam thiền sắc-giới-quả-tâm làm phận sự tái sinh kiếp-kế-tiếp trong tầng trời đệ tam thiền sắc-giới quả tâm có 3 bậc trong 3 cõi trời theo 3 địa vị:

* Đệ tam thiền sắc-giới-quả-tâm bậc hạ làm phận sự tái sinh kiếp-kế-tiếp trong cõi Parittasubhā: Cõi Thiểu-tịnh-thiên. Chư Phạm-thiên trong cõi này có hào quang xinh đẹp tuyệt vời vẫn còn kém thua Phạm-thiên bậc cao, có tuổi 16 đại-kiếp trái đất.

* Đệ tam thiền sắc-giới-quả-tâm bậc trung làm phận sự tái sinh kiếp-kế-tiếp trong cõi Appamāṇābhā: Cõi Vô-lượng-tịnh-thiên. Chư Phạm-thiên trong cõi này có hào quang xinh đẹp tuyệt vời vô lượng, có tuổi 32 đại- kiếp trái đất.

* Đệ tam thiền sắc-giới-quả-tâm bậc thượng làm phận sự tái sinh kiếp-kế-tiếp trong cõi Subhakiṇhā: Cõi Biến-tịnh-thiên. Chư Phạm-thiên trong cõi này có hào quang xinh đẹp tuyệt vời tỏa ra toàn thân của Phạm-thiên, có tuổi 64 đại-kiếp trái đất.

4- Quả Của Đệ Tứ Thiền Sắc-giới-Thiện-Tâm Tầng trời đệ tứ thiền sắc-giới quả-tâm có 7 cõi:

* Cõi Vehapphalā: Cõi Quảng-quả-thiên.

* Hành-giả là hạng phàm-nhân hoặc bậc Thánh-Nhập-lưu, hoặc bậc Thánh Nhất-lai đã chứng đắc đệ tứ thiền sắc-giới-thiện-tâm, hành-giả sau khi chết thì chắc

chắn đệ tứ thiền sắc-giới-thiện-nghiệp cho quả là đệ tứ thiền sắc-giới-quả-tâm làm phận sự tái sinh kiếp-kế-tiếp trong tầng trời đệ tứ thiền sắc-giới-quả-tâm gọi là cõi Vehapphalā: Cõi Quảng-quả-thiên. Chư Phạm-thiên trong cõi này có quả bền vững lâu dài cho đến hết tuổi thọ đủ 500 đại-kiếp trái đất.

Còn 9 cõi trời sắc-giới bậc thấp là không bền vững:

* Nếu mỗi khi kiếp trái đất bị hủy hoại bằng lửa thì 6 cõi trời dục-giới và 3 cõi của tầng trời đệ nhất thiền sắc-giới cũng đều bị hủy hoại.

* Nếu mỗi khi kiếp trái đất bị hủy hoại bằng nước thì 6 cõi trời dục-giới, 3 cõi của tầng trời đệ nhất thiền sắc-giới và 3 cõi của tầng trời đệ nhị thiền sắc-giới cũng đều bị hủy hoại.

* Nếu mỗi khi kiếp trái đất bị hủy hoại bằng gió thì 6 cõi trời dục-giới, 3 cõi của tầng trời đệ nhất thiền sắc-giới, 3 cõi của tầng trời đệ nhị thiền sắc-giới và 3 cõi của tầng trời đệ tam thiền sắc-giới cũng đều bị hủy hoại, cho nên 9 cõi trời sắc-giới bậc thấp này có quả không bền vững lâu dài cho đến hết tuổi thọ.

* Cõi Asaññasattā: Cõi Trời-Vô-Tưởng-Thiên

* Hành-giả là hạng phàm-nhân đã chứng đắc đệ tứ thiền sắc-giới thiện-tâm này, vốn có tâm nhàm chán 4 danh-uẩn (thọ-uẩn, tưởng-uẩn, hành-uẩn, thức-uẩn), bởi vì nhàm chán các tâm biết các đối-tượng, nên có ý nguyện chỉ muốn có sắc-uẩn mà thôi.

Cho nên, hành-giả sau khi chết, do nguyện lực của hành-giả, đệ tứ thiền sắc-giới thiện-nghiệp không cho quả là đệ tứ thiền sắc-giới-quả-tâm làm phận sự tái sinh kiếp-kế-tiếp, mà chỉ có sắc-phápjīvitanavaka-kalāpa: nhóm sắc-pháp có sắc-mạng-chủ là thứ chín làm phận sự tái sinh kiếp-kế-tiếp trong cõi trời Vô-tưởng-thiên. Chư Phạm-thiên trong cõi trời Vô-tưởng-thiên này chỉ có nhất uẩn là sắc-uẩn mà thôi.

Như vậy, chư phạm-thiên này chỉ có thân mà không có tâm, có tuổi thọ sống lâu suốt 500 đại-kiếp trái đất.

*Cõi Suddhāvāsa: Cõi Trời-Tịnh-Cư-Thiên có 5 cõi:

Hành-giả là bậc Thánh-Bất-lai (Anāgāmī) đã chứng đắc đệ tứ thiền sắc-giới-thiện-tâm. Bậc Thánh-Bất-lai ấy sau khi chết chắc chắn đệ tứ thiền sắc-giới-thiện-nghiệp cho quả là đệ tứ thiền sắc-giới-quả-tâm làm phận sự tái sinh kiếp-kế-tiếp trong cõi trời Tịnh-Cư-Thiên (Suddhāvāsa).

Cõi trời-Tịnh-Cư-Thiên (Suddhāvāsa) có 5 tầng, bậc Thánh-Bất-lai sau khi chết, đệ tứ thiền sắc-giới-quả-tâm làm phận sự tái sinh kiếp-kế-tiếp tầng nào trong 5 tầng tùy theo năng lực của 5 pháp-chủ (indriya) của mỗi bậc Thánh-Bất-lai ấy.

* Nếu bậc Thánh-Bất-lai có tín-pháp-chủ nhiều năng lực thì đệ tứ thiền sắc-giới-quả-tâm làm phận sự tái sinh kiếp-kế-tiếp trong cõi Avihā: Cõi trời Vô-phiền-thiên, có tuổi thọ 1.000 đại-kiếp trái đất.

* Nếu bậc Thánh-Bất-lai có tấn-pháp-chủ nhiều năng lực thì đệ tứ thiền sắc-giới-quả-tâm làm phận sự tái sinh kiếp-kế-tiếp trong cõi Atappā: Cõi Vô-nhiệt-thiên, có tuổi thọ 2.000 đại-kiếp trái đất.

* Nếu bậc Thánh-Bất-lai có niệm-pháp-chủ nhiều năng lực thì đệ tứ thiền sắc-giới-quả-tâm làm phận sự tái sinh kiếp-kế-tiếp trong cõi Sudassā: Thiện-hiện-thiên, có tuổi thọ 4.000 đại-kiếp trái đất.

* Nếu bậc Thánh-Bất-lai có định-pháp-chủ nhiều năng lực thì đệ tứ thiền sắc-giới-quả-tâm làm phận sự tái sinh kiếp-kế-tiếp trong cõi Sudassī: Cõi Thiện-kiến- thiên, có tuổi thọ 8.000 đại-kiếp trái đất.

* Nếu bậc Thánh-Bất-lai có tuệ-pháp-chủ nhiều năng lực thì đệ tứ thiền sắc-giới-quả-tâm làm phận sự tái sinh kiếp-kế-tiếp trong cõi Akaniṭṭhā: Cõi Sắc-cứu-cánh-thiên, có tuổi thọ 16.000 đại-kiếp trái đất.

Bậc Thánh-Bất-lai chắc chắn sẽ trở thành bậc Thánh A-ra-hán tại 1 trong 5 cõi Tịnh-cư-thiên ấy, rồi sẽ tịch diệt Niết-bàn, chấm dứt khổ tử sinh luân hồi trong tam-giới.

[1] Xem phần giải thích trong quyển Pháp-Hành Thiền-Định, phần Vasībhāva trang 57, cùng soạn giả.

[2] Asaṅkhyeyya: A-tăng-kỳ là khoảng thời gian không thể đếm bằng số.

Mahākappa: Đại-kiếp trái đất gồm có 4 a-tăng-kỳ: thành, trụ, hoại, không.

1- A-tăng-kỳ thành là khoảng thời gian lâu dài của kiếp trái đất đã tạo thành.

2- A-tăng-kỳ trụ là khoảng thời gian lâu dài của kiếp trái đất đang tồn tại,

3- A-tăng-kỳ hoại là khoảng thời gian lâu dài của kiếp trái đất đang bị hoại dần,

4- A-tăng-kỳ không là khoảng thời gian lâu dài của kiếp trái đất không còn nữa.

Thiền sắc-giới có 5 bậc thiền
4- Arūpāvacarakusalakamma: Vô-sắc-giới thiện-nghiệp

Nền Tảng Phật Giáo

Phước thiện pháp thí thanh cao này của mỗi người chúng con, xin làm duyên lành dẫn dắt mỗi người chúng con đến chứng đắc Arahán Thánh Đạo - Arahán Thánh Quả và Niết Bàn, diệt đoạn tuyệt mọi phiền não trầm luân, giải thoát khổ tử sinh luân hồi trong ba giới bốn loài.

Nền Tảng Phật Giáo has 640 posts and counting. See all posts by Nền Tảng Phật Giáo

Nền Tảng Phật Giáo

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *