Dục-giới thiện-nghiệp cho quả tái sinh kiếp-kế-tiếp
Trong tất cả mọi dục-giới đại-thiện-nghiệp không có dục-giới đại-thiện-nghiệp nào gọi là dục-giới đại-thiện-nghiệp chắc chắn cho quả trong thời-kỳ tái-sinh kiếp-kế- tiếp (paṭisandhikāla). Cho nên, người nào sau khi chết, nếu dục-giới đại-thiện-nghiệp nào có cơ-hội thì dục-giới đại-thiện-nghiệp ấy cho quả trong thời-kỳ tái-sinh kiếp- kế-tiếp (paṭisandhikāla) liền sau khi kiếp-hiện-tại chấm dứt (chết), 1 trong 7 cõi thiện-dục-giới là cõi người hoặc 6 cõi trời dục-giới. Đó chính là upapajjavedanīya-kamma: hậu-kiếp quả-nghiệp đó là dục-giới đại-thiện-nghiệp cho quả tái-sinh kiếp-kế-tiếp (kiếp thứ nhì) liền sau khi kiếp-hiện-tại (kiếp thứ nhất) chấm dứt (chết).
Tóm lại, nghiệp upapajjavedanīkamma: hậu-kiếp quả– nghiệp là nghiệp cho quả tái-sinh kiếp-kế-tiếp (kiếp thứ nhì) có 2 thời kỳ:
1- Hậu-kiếp quả-nghiệp là nghiệp cho quả trong thời-kỳ tái-sinh kiếp-kế-tiếp (paṭisandhikāla) (kiếp thứ nhì).
2- Hậu-kiếp quả-nghiệp là nghiệp cho quả trong thời-kỳ sau khi đã tái-sinh kiếp-kế-tiếp (pavattikāla)(kiếp thứ nhì).
* Upapajjavedanīkamma: Hậu-kiếp quả-nghiệp là nghiệp cho quả tái-sinh kiếp-kế-tiếp có 2 loại nghiệp:
– Ác-nghiệp cho quả tái-sinh kiếp-kế-tiếp.
-Dục-giới đại-thiện-nghiệp cho quả tái-sinh kiếp-kế-tiếp.
* Nếu ác-nghiệp nào có cơ hội cho quả trong thời-kỳ tái-sinh kiếp-kế-tiếp (paṭisandhikāla) thì ác-nghiệp ấy cho quả tái-sinh kiếp-kế-tiếp trong cõi ác-giới (địa-ngục, a-su-ra, ngạ-quỷ, súc-sinh), chịu quả khổ trong cõi ác-giới ấy. Còn lại các ác-nghiệp khác trở thành hỗ-trợ-nghiệp có phận-sự hỗ-trợ quả trong thời kỳ sau khi đã tái-sinh, kiếp-hiện-tại càng thêm khổ nhiều.
* Nếu dục-giới đại-thiện-nghiệp nào có cơ hội cho quả trong thời-kỳ tái-sinh kiếp-kế-tiếp (paṭisandhikāla) thì dục-giới đại-thiện-nghiệp ấy cho quả tái-sinh trong cõi thiện-giới (cõi người, hoặc cõi trời dục-giới), hưởng mọi sự an lạc trong cõi thiện-giới ấy. Còn lại các dục-giới đại-thiện-nghiệp khác trở thành hỗ-trợ-nghiệp có phận-sự hỗ-trợ quả trong thời kỳ sau khi đã tái-sinh, kiếp hiện-tại càng thêm an-lạc nhiều.
Tất cả mọi ác-nghiệp, mọi dục-giới đại-thiện-nghiệp thuộc về upapajjavedanīkamma: hậu-kiếp quả-nghiệp là nghiệp cho quả trong thời-kỳ tái-sinh kiếp-kế-tiếp (paṭisandhikāla) (kiếp thứ nhì).
Nếu upapajjavedanīkamma: hậu-kiếp quả-nghiệp nào không có cơ-hội cho quả trong thời-kỳ tái-sinh kiếp-kế-tiếp (paṭisandhikāla) (kiếp thứ nhì) và cũng không có cơ-hội cho quả trong thời-kỳ sau khi đã tái-sinh kiếp-kế-tiếp (pavattikāla) (kiếp thứ nhì), thì upapajjavedanīkamma ấy đều trở thành vô-hiệu-quả-nghiệp (ahosikamma) không còn có cơ-hội nào cho quả được nữa.
Nghiệp theo thời gian cho quả được phân định căn cứ theo 7sát-na dục-giới tác-hành-tâm trong mỗi lộ-trình-tâm.
* Tâm-sở tác-ý trong tác-hành-tâm thứ nhất gọi là diṭṭhadhammavedanīyakamma: hiện-kiếp quả-nghiệp là nghiệp chỉ cho quả trong kiếp-hiện-tại (kiếp thứ nhất) mà thôi.
*Tâm-sở tác-ý trong tác-hành-tâm thứ 7 gọi là upapajjavedanīkamma: hậu-kiếp quả-nghiệp là nghiệp chỉ cho quả tái-sinh kiếp-kế-tiếp (kiếp thứ nhì) sau kiếp-hiện-tại chấm dứt mà thôi.
Vì vậy, diṭṭhadhammavedanīyakamma và upapajja-vedanīkamma này gọi là nghiệp cho quả theo thời gian nhất định.…