Giải Thích 4 Tính Chất Của Nghiệp

Theo Chú-giải bài kinh Mahākammavibhaṅgasutta, giảng giải 4 tính chất của nghiệp và cơ hội cho quả của nghiệp.

1-Ác-nghiệp nặng ngăn cản ác-nghiệp nhẹ như thế nào?

Ác-nghiệp có vô số loại, trong vô số ác-nghiệp ấy, nếu ác-nghiệp nào có cơ hội, thì ác-nghiệp ấy mới có thể cho quả. Ác-nghiệp có cơ hội, có quyền ưu tiên nhất trong các ác-nghiệp, đó là ác-nghiệp nặng nhất.

Ác-nghiệp nặng nhất có khả năng ngăn cản ác-nghiệp nhẹ khác không cho có cơ hội cho quả, ác-nghiệp nặng nhất ấy giành quyền ưu tiên cho quả của ác-nghiệp ấy trong thời kỳ tái-sinh kiếp sau (paṭisandhikāla), và tiếp tục cho quả trong thời kỳ sau khi đã tái-sinh, kiếp hiện hữu (pavattikāla). Còn các ác-nghiệp khác trở thành ác-hỗ-trợ-nghiệp cho ác-nghiệp nặng nhất ấy cho quả càng nặng thêm nữa.

Như vậy, gọi là ác-nghiệp nặng ngăn cản ác-nghiệp nhẹ, để ác-nghiệp nặng có cơ-hội cho quả tái-sinh kiếp sau và cho quả sau khi đã tái-sinh, kiếp-hiện-tại.

2- Ác-nghiệp ngăn cản thiện-nghiệp như thế nào?

Mỗi chúng-sinh trong vòng tử sinh luân hồi từ vô thuỷ cho đến kiếp-hiện-tại này, chắc chắn đã tích luỹ cả vô số ác-nghiệp và vô số thiện-nghiệp.

Vậy, ác-nghiệp nào có cơ hội, thì ác-nghiệp ấy cho quả của ác-nghiệp ấy. Ác-nghiệp ngăn cản thiện-nghiệp không cho quả, để ác-nghiệp có cơ-hội cho quả tái-sinh kiếp sau trong những trường hợp như sau:

* Trường hợp người ấy đã tạo ác-nghiệp tà-kiến cố-định (aniyatamicchādiṭṭhikamma) nghĩa là người này hoàn toàn không tin nghiệp và quả của nghiệp.

Trong các loại ác-nghiệp, ác-nghiệp tà-kiến cố-định là ác-nghiệp nặng thứ nhất, không có loại nghiệp nào có thể ngăn cản ác-nghiệp ấy cho quả được.

Cho nên, người ấy sau khi chết, chắc chắn ác-nghiệp tà-kiến cố-định cho quả tái-sinh kiếp sau trong cõi đại địa ngục Avīci, chịu quả khổ của ác-nghiệp ấy lâu dài.

* Trường hợp nếu người ấy không có ác-nghiệp tà-kiến cố-định, mà có tạo ác-nghiệp vô-gián trọng-tội (anantariyakamma) là giết cha, giết mẹ, giết bậc Thánh-A-ra-hán, làm bầm máu bàn chân của Đức-Phật, và chia rẽ chư tỳ-khưu-Tăng thì ác-nghiệp vô-gián trọng-tội là ác-nghiệp nặng thứ nhì.

Người ấy sau khi chết, chắc chắn ác-nghiệp vô-gián trọng-tội này cho quả tái-sinh kiếp sau trong cõi đại địa-ngục Avicī. (không có nghiệp nào có thể ngăn cản được), chịu quả khổ của ác-nghiệp ấy lâu dài cho đến khi mãn quả của ác-nghiệp ấy, mới thoát ra khỏi cõi ác-giới.

* Trường hợp nếu người ấy không có ác-nghiệp tà-kiến cố-địnhác-nghiệp vô-gián trọng-tội, mà có tạo ác-nghiệp thường-hành (āciṇṇa-akusalakamma) nghĩa là tạo ác-nghiệp hằng ngày trở thành thói quen thì ác-nghiệp thường-hành là ác-nghiệp nặng thứ ba.

Người ấy sau khi chết, ác-nghiệp thường-hành có cơ-hội cho quả tái-sinh kiếp sau trong cõi ác-giới (địa-ngục, a-su-ra, ngạ-quỷ, súc-sinh), chịu quả khổ trong cõi ác-giới ấy, cho đến khi mãn quả của ác-nghiệp ấy, …

* Trường hợp người ấy trong lúc lâm chung bị mê sảng, hoặc phát sinh tâm sợ hãi… do hiện tượng của ác-nghiệp, đó là ác-nghiệp phát sinh trong lúc lâm chung, (āsanna-akusalakamma: cận-tử ác-nghiệp), nên người ấy sau khi chết, cận-tử ác-nghiệp ấy có cơ hội cho quả tái-sinh trong cõi ác-giới (địa-ngục, a-su-ra, ngạ-quỷ, súc-sinh), chịu quả khổ trong cõi ác-giới ấy, cho đến khi mãn quả của ác-nghiệp ấy, mới thoát ra khỏi cõi ác-giới.

Như vậy, gọi là ác-nghiệp ngăn cản dục-giới đại-thiện-nghiệp không cho quả, để cho ác-nghiệp ấy có cơ-hội cho quả tái-sinh kiếp sau trong cõi ác-giới (địa-ngục, a-su-ra, ngạ-quỷ, súc-sinh).

3- Thiện-nghiệp ngăn cản ác-nghiệp như thế nào?

Ngoại trừ 2 loại ác-nghiệp trọng-tội đặc biệt ác-nghiệp tà-kiến cố-định ác-nghiệp vô-gián trọng-tội ra, người nào đã tạo các loại ác-bình-thường-nghiệp khác, nhưng về sau, người ấy phát sinh thiện-tâm biết hổ thẹn tội lỗi, biết ghê sợ tội lỗi, có đức tin trong sạch nơi Tam-bảo: Đức-Phật-bảo, Đức-Pháp-bảo, Đức-Tăng-bảo, tin nghiệp và quả của nghiệp, rồi cố gắng tinh tấn, có khả năng tạo mọi thiện-nghiệp từ dục-giới thiện-nghiệp, sắc- giới thiện-nghiệp, vô-sắc-giới thiện-nghiệp, cho đến siêu-tam-giới thiện-nghiệp, thì thiện-nghiệp này có khả năng ngăn cản ác-nghiệp không cho quả, để cho thiện-nghiệp ấy có cơ-hội cho quả tái-sinh kiếp sau trong cõi thiện-giới đó là cõi người hoặc các cõi trời.

Hoặc trường hợp trong lúc gần lâm chung, người thân-quyến của bệnh nhân thỉnh mời chư Đại-đức tỳ-khưu-Tăng đến thăm bệnh nhân, khi còn sáng suốt hiểu

biết, Ngài Đại- đức hướng dẫn bệnh nhân thọ phép quy y Tam-bảo và thọ trì ngũ-giới, rồi chư Đại-đức tỳ-khưu-Tăng tụng kinh cho bệnh nhân nghe, thuyết pháp giảng dạy, làm cho bệnh nhân phát sinh đức tin trong sạch nơi Tam-bảo, lắng nghe kinh, lắng nghe chánh-pháp, v.v.…

Đó là dục-giới đại-thiện-nghiệp phát sinh trong lúc gần lâm chung (āsannakusalakamma: cận-tử thiện-nghiệp), rồi người bệnh sau khi chết, chính nhờ dục-giới đại-thiện-nghiệp phát sinh lúc gần lâm chung ấy cho quả tái-sinh kiếp sau trong cõi thiện dục-giới là cõi người hoặc cõi trời dục-giới, hưởng mọi sự an lạc trong cõi trời ấy cho đến hết tuổi thọ.

Như vậy, gọi là dục-giới đại-thiện-nghiệp ngăn cản ác-nghiệp không cho quả, để cho dục-giới đại-thiện-nghiệp cho quả tái-sinh kiếp sau trong cõi-thiện-giới.

4- Thiện-nghiệp có nhiều năng-lực ngăn cản thiện-nghiệp có ít năng-lực như thế nào?

Thiện-nghiệp có 4 loại từ thấp đến cao như sau: 

1- Dục-giới đại-thiện-nghiệp đó là tác-ý tâm-sở đồng sinh với 8 dục-giới đại-thiện-tâm trong sự bố-thí, giữ giới, hành-thiền, v.v…

2- sắc-giới thiện-nghiệp đó là tác-ý tâm-sở đồng sinh với 5 sắc-giới thiền-thiện-tâm.

3- vô-sắc-giới thiện-nghiệp đó là tác-ý tâm-sở đồng sinh với 4 vô-sắc-giới thiền-thiện-tâm.

4- Siêu-tam-giới thiện-nghiệp đó là tác-ý tâm-sở đồng sinh với 4 Thánh-đạo-tâm.

Thiện-nghiệp nào có nhiều năng-lực ngăn cản các thiện-nghiệp có ít năng-lực không cho quả, để thiện-nghiệp ấy có nhiều năng-lực có cơ hội cho quả tái-sinh kiếp sau như sau:

* Trong 8 dục-giới đại-thiện-nghiệp, nếu dục-giới đại thiện-nghiệp nào có nhiều năng-lực thì dục-giới đại-thiện-nghiệp ấy có cơ hội cho quả trong thời-kỳ tái-sinh kiếp sau (paṭisandhikāla) trong cõi thiện-giới là cõi người hoặc 6 cõi trời dục-giới. Các dục-giới đại-thiện-nghiệp khác còn lại không có cơ hội trực tiếp cho quả, mà trở thành đại thiện-hỗ-trợ-nghiệp cho quả trong thời-kỳ sau khi tái-sinh (pavattikāla) kiếp-hiện-tại cho được   an lạc thêm nữa.

* Trong 5 sắc-giới thiện-nghiệp4 vô-sắc-giới thiện-nghiệp ấy, nếu hành-giả có khả năng chứng đắc cuối cùng đến bậc thiền nào cao nhất thì bậc thiền cao nhất ấy có quyền ưu tiên, có cơ-hội cho quả tái-sinh kiếp sau làm vị phạm-thiên trên cõi trời phạm-thiên ấy tương xứng với quả của bậc thiền cao nhất ấy. Còn lại các bậc thiền thấp đều trở thành vô-hiêu-quả, không còn có cơ hội cho quả của chúng được nữa.

Như vậy, gọi là thiện-nghiệp có nhiều năng-lực ngăn cản thiện-nghiệp có ít năng-lực, để cho thiện-nghiệp có nhiều năng-lực có cơ-hội cho quả tái-sinh kiếp sau.

* Trong 4 siêu-tam-giới thiện-nghiệp đó là tác-ý tâm-sở đồng sinh với 4 Thánh-đạo-tâm liền cho quả tương xứng là 4 Thánh-quả-tâm, không có thời gian ngăn cách (akālikadhamma) nghĩa là sau khi Thánh-đạo-tâm nào sinh rồi diệt liền cho quả tương xứng là Thánh-quả-tâm ấy chỉ sau 1 sát-na-tâm trong cùng một Thánh-đạo lộ-trình-tâm ấy.

4 Thánh-đạo-tâm cho quả tương xứng là 4 Thánh-quả-tâm, trở thành 4 bậc Thánh-nhân như sau:

* Hạng thiện-trí phàm-nhân chứng đắc Nhập-lưu-Thánh-đạo, Nhập-lưu-Thánh-quả, Niết-bàn, trở thành bậc Thánh-Nhập-lưu.

* Bậc Thánh-Nhập-lưu chứng đắc Nhất-lai-Thánh-đạo, Nhất-lai-Thánh-quả và Niết-bàn, trở thành bậc Thánh-Nhất-lai.

* Bậc Thánh-Nhất-lai chứng đắc Bất-lai-Thánh-đạo, Bất-lai-Thánh-quả và Niết-bàn, trở thành bậc Thánh-Bất-lai.

* Bậc Thánh-Bất-lai chứng đắc A-ra-hán-Thánh-đạo, A-ra-hán-Thánh-quả và Niết-bàn, trở thành bậc Thánh-A-ra-hán.

Siêu-tam-giới thiện-nghiệp4 loại siêu-tam-giới thiện-nghiệp hoàn toàn không cho quả tái-sinh kiếp sau như những tam-giới thiện-nghiệp, mà trái lại 4 siêu-tam-giới thiện-nghiệp trong 4 Thánh-đạo-tâm của 4 bậc Thánh-nhân có khả năng đặc biệt hạn chế dần kiếp tái-sinh theo mỗi bậc Thánh-nhân.

* Bậc Thánh-Nhập-lưu chỉ còn tái-sinh nhiều nhất 7 kiếp nữa mà thôi, rồi sẽ trở thành bậc Thánh-A-ra-hán.

* Bậc bậc Thánh-Nhất-lai chỉ còn tái-sinh 1 kiếp duy nhất nữa mà thôi, rồi sẽ trở thành bậc Thánh-A-ra-hán.

* Bậc bậc Thánh-Bất-lai không còn tái-sinh trở lại trong cõi dục-giới, mà chỉ tái-sinh lên cõi trời sắc-giới phạm-thiên, rồi sẽ trở thành bậc Thánh-A-ra-hán.

* Bậc Thánh-A-ra-hán ngay trong kiếp-hiện-tại, khi hết tuổi thọ, đồng thời tịch diệt Niết-bàn, giải thoát khổ tử sinh luân hồi trong tam-giới.

(Xong phần I)

Nghiệp Và Quả Của Nghiệp Của 4 Hạng Người
Nghiệp và Quả Của Nghiệp là gì?

Nền Tảng Phật Giáo

Phước thiện pháp thí thanh cao này của mỗi người chúng con, xin làm duyên lành dẫn dắt mỗi người chúng con đến chứng đắc Arahán Thánh Đạo - Arahán Thánh Quả và Niết Bàn, diệt đoạn tuyệt mọi phiền não trầm luân, giải thoát khổ tử sinh luân hồi trong ba giới bốn loài.

Nền Tảng Phật Giáo has 640 posts and counting. See all posts by Nền Tảng Phật Giáo

Nền Tảng Phật Giáo

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *