* Thiện-Nghiệp Thần-Thông (Abhiññākusala):
Thiện-nghiệp thần-thông không cho quả tái-sinh kiếp sau, bởi vì thiện-nghiệp thần-thông phát sinh sau đệ ngũ thiền sắc-giới thiện-tâm như là quả của đệ ngũ thiền sắc-giới thiện-tâm, và sự thành-tựu 5 phép thần-thông thế- gian (lokiya abhiññā).(1)
Phép tam-giới thần-thông có 5 loại:
1- Đa-dạng-thông (Iddhividha abhiññā).
2- Thiên-nhãn-thông (Dibbacakkhu abhiññā).
3- Tha-tâm-thông (Paracittavijānana abhiññā).
4- Tiền-kiếp-thông (Pubbenivāsānussati abhiññā).
5- Thiên-nhĩ-thông (Dibbasota abhiññā).
1- Đa-dạng-thông (Iddhividha abhiññā):
Đa-dạng-thông được thành-tựu do năng lực phát nguyện trở thành nhiều phép thần-thông như sau:
– Một người phát nguyện trở thành hằng trăm, hằng ngàn người.
– Hằng trăm, hằng ngàn người phát nguyện trở thành một người.
– Hiện hình đến một nơi do ý muốn.
– Tàng hình không cho ai thấy.
– Hiện hình cho mọi người đều thấy.
– Đi xuyên qua tường thành, như đi qua chỗ trống.
– Đi xuyên qua núi đá, như đi qua chỗ trống.
– Làm mặt đất trở thành mặt biển, rồi lặn xuống.
– Làm mặt biển trở thành mặt đất, rồi đi lại được.
– Chui xuống mặt đất, như lặn xuống nước.
– Bay nhanh trên hư không, như các loài chim.
– Tay sờ đụng mặt trăng, mặt trời.
– Xuất hiện lên cõi trời dục-giới, cõi trời sắc-giới,… Phép thần-thông này có khả năng phát nguyện trở thành nhiều phép khác nhau do ý nguyện, v.v…
2- Thiên-nhãn-thông (Dibbacakkhu abhiññā):
Thiên-nhãn-thông là phép thần-thông có khả năng nhìn thấy rõ những vật dù xa, dù nhỏ nhất, dù bị bao bọc kín đáo cũng nhìn thấy rõ như mắt của chư-thiên trên cõi trời dục-giới, như mắt của chư phạm-thiên trên cõi trời sắc-giới, cho nên gọi là Thiên-nhãn-thông.
Thiên-nhãn-thông còn có khả năng đặc biệt thấy rõ, biết rõ kiếp quá-khứ của chúng-sinh trong các cõi-giới, sự sinh, sự tử của tất cả chúng-sinh do nghiệp và quả của nghiệp của chúng-sinh (có giới hạn).
3- Tha-tâm-thông (Paracittavijānana abhiññā):
Tha-tâm-thông là phép thần-thông biết rõ tâm của người khác đang suy nghĩ điều gì.
4- Tiền-kiếp-thông (Pubbenivāsānussati abhiññā):
Tiền-kiếp-thông là phép thần-thông có khả năng nhớ lại tiền-kiếp của mình đã từng sinh kiếp quá-khứ thuộc về loại chúng-sinh nào, nhớ rõ từng chi tiết, thậm chí nhớ rõ đã từng tạo thiện-nghiệp nào, ác-nghiệp nào trong mỗi kiếp ấy.
Và tiền-kiếp-thông cũng có khả năng nhớ rõ tiền-kiếp của các chúng-sinh khác mà mình đã từng gặp, đã từng thấy trong kiếp quá-khứ của mình (có giới hạn).
5- Thiên-nhĩ-thông (Dibbasota abhiññā):
Thiên-nhĩ-thông là phép thần-thông có khả năng nghe mọi âm thanh, mọi thứ tiếng từ xa không giới hạn, không gì ngăn cản, có khả năng nghe âm thanh rất nhỏ nhất như tai của chư-thiên trên cõi trời dục-giới, như tai của chư phạm-thiên trên cõi trời sắc-giới, cho nên gọi là Thiên-nhĩ-thông.
Năm phép thần-thông này thuộc về tam-giới thần- thông (lokiya-abhiññā) có trong Phật-giáo và có ngoài Phật-giáo, cả trong thời-kỳ Đức-Phật chưa xuất hiện trên thế gian.
* Còn phép thần-thông đặc biệt gọi là āsavakkhaya- ñāṇa: trầm-luân tận-minh thuộc về siêu-tam-giới minh chỉ có trong Phật-giáo mà thôi, từ khi Đức-Phật Gotama xuất hiện trên thế gian.
Trầm-luân tận-minh này hoàn toàn không có ngoài Phật-giáo, chỉ có trong Phật-giáo mà thôi.
Thật vậy, chiều ngày rằm tháng tư (âm-lịch) Đức-Bồ- tát Chánh-Đẳng-Giác Siddhattha ngự đến ngồi dưới cội cây Đại-Bồ-Đề tại khu rừng Uruvelā.
– Canh đầu đêm rằm tháng tư, Đức-Bồ-tát Chánh- Đẳng-Giác Siddhattha chứng đắc pubbenivāsānussati- ñāṇa: tiền-kiếp-minh.
– Canh giữa đêm rằm tháng tư, Đức-Bồ-tát Chánh- Đẳng-Giác Siddhattha chứng đắc dibbacakkhuñāṇa: thiên-nhãn-minh.
– Canh chót đêm rằm tháng tư, Đức-Bồ-tát Chánh- Đẳng-Giác Siddhattha chứng đắc āsavakkhayañāṇa:(1) trầm-luân tận-minh bằng 4 Thánh-đạo-tuệ theo tuần tự:
– Nhập-lưu Thánh-đạo-tuệ diệt tận được 1 pháp trầm-luân là diṭṭhāsava: tà-kiến trầm-luân.
– Nhất-lai Thánh-đạo-tuệ diệt tận được 1 pháp-trầm- luân là kāmāsava: tham-dục trầm-luân loại thô trong cõi dục-giới.
– Bất-lai Thánh-đạo-tuệ diệt tận được 1 pháp-trầm- luân là kāmāsava: tham-dục trầm-luân loại vi-tế trong cõi dục-giới.
– A-ra-hán Thánh-đạo-tuệ diệt tận được 2 pháp- trầm-luân là bhavāsava: kiếp-trầm-luân và avijjāsava: vô-minh trầm-luân không còn dư sót. Đặc biệt Đức-Phật đã diệt tận được mọi tiền-khiên-tật (vāsanā) đã tích-lũy vô số kiếp từ vô thuỷ.
Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Siddhattha chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế đầu tiên không thầy chỉ dạy, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả, Niết-bàn, trở thành bậc Thánh A-ra-hán đầu tiên trong muôn ngàn cõi-giới chúng-sinh, gọi là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác độc nhất vô nhị, có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.
Đức-Phật Gotama thuyết-pháp tế độ chúng-sinh có duyên lành nên tế độ, nên các hàng thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật, lắng nghe chánh-pháp của Đức-Phật, rồi thực- hành pháp-hành thiền-tuệ cũng dẫn đến chứng ngộ chân- lý tứ Thánh-đế y theo Đức-Phật, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả và Niết-bàn, trở thành bậc Thánh thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật.
Siêu-tam-giới thiện-nghiệp (lokuttarakamma)
Siêu-tam-giới thiện-nghiệp đó là tác-ý tâm-sở đồng sinh với 4 hoặc 20 Thánh-đạo-tâm liền cho quả có 4 hoặc 20 Thánh-quả-tâm không có thời gian chờ đợi (akālikadhamma) nghĩa là Thánh-đạo-tâm nào sinh 1 sát-na-tâm rồi diệt liền Thánh-quả-tâm ấy sinh trong cùng Thánh-đạo-lộ-trình-tâm (maggavīthicitta) ấy.
1- Hành-giả thiện-trí phàm-nhân thuộc hạng người tam-nhân có giới-hạnh trong sạch trọn vẹn, thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Nhập-lưu Thánh-đạo, Nhập-lưu Thánh-quả, Niết-bàn, diệt tận 2 loại phiền-não là tà-kiến (diṭṭhi) và hoài-nghi (vicikicchā), trở thành bậc Thánh Nhập-lưu.
2- Hành-giả là bậc Thánh Nhập-lưu tiếp tục thực- hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế lần thứ nhì, chứng đắc Nhất-lai Thánh-đạo, Nhất-lai Thánh-quả và Niết-bàn, diệt tận 1 loại phiền- não là sân (dosa) loại thô, trở thành bậc Thánh Nhất-lai.
3- Hành-giả là bậc Thánh Nhất-lai tiếp tục thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế lần thứ ba, chứng đắc Bất-lai Thánh-đạo, Bất- lai Thánh-quả và Niết-bàn, diệt tận 1 loại phiền-não là sân (dosa) loại vi-tế, trở thành bậc Thánh Bất-lai.
3- Hành-giả là bậc Thánh Bất-lai tiếp tục thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng-ngộ chân-lý tứ Thánh-đế lần thứ tư, chứng đắc A-ra-hán Thánh-đạo, A- ra-hán Thánh-quả và Niết-bàn, diệt tận 7 loại phiền-não còn lại là tham (lobha), si (moha), ngã-mạn (māna), buồn-chán (thīna), phóng-tâm (uddhacca), không biết hổ-thẹn tội-lỗi (ahirika), không biết ghê-sợ tội-lỗi (anottappa) không còn dư sót, mọi tham-ái không còn dư sót, trở thành bậc Thánh A-ra-hán cao-thượng.
Thánh-đạo-tâm có 4 loại tâm:
1- Nhập-lưu Thánh-đạo.
2- Nhất-lai Thánh-đạo.
3- Bất-lai Thánh-đạo.
4- A-ra-hán Thánh-đạo.
Thánh-quả-tâm có 4 loại tâm:
1- Nhập-lưu Thánh-quả.
2- Nhất-lai Thánh-quả.
3- Bất-lai Thánh-quả.
4- A-ra-hán Thánh-quả.
Bậc Thánh-nhân có 4 bậc:
1- Bậc Thánh Nhập-lưu.
2- Bậc Thánh Nhất-lai.
3- Bậc Thánh Bất-lai.
4- Bậc Thánh A-ra-hán.
Siêu-tam-giới thiện-nghiệp trong 4 hoặc 20 Thánh- đạo-tâm không cho quả tái-sinh kiếp sau, mà trái lại làm giảm dần kiếp tái-sinh kiếp sau theo mỗi bậc Thánh- nhân như sau:
1- Bậc Thánh Nhập-lưu tuyệt đối không còn tái-sinh kiếp sau trong 4 cõi ác-giới, mà chỉ còn tái-sinh kiếp sau trong cõi thiện-giới nhiều nhất 7 kiếp nữa mà thôi. Đến kiếp thứ 7, Bậc Thánh Nhập-lưu ấy chắc chắn sẽ trở thành bậc Thánh A-ra-hán, rồi sẽ tịch diệt Niết-bàn, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới.
2- Bậc Thánh Nhất-lai chỉ còn tái-sinh kiếp sau trong cõi thiện-giới 1 kiếp nữa mà thôi. Trong kiếp ấy, bậc Thánh Nhất-lai ấy chắc chắn sẽ trở thành bậc Thánh A-ra-hán, rồi sẽ tịch diệt Niết-bàn, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới.
3- Bậc Thánh Bất-lai không còn tái-sinh trở lại cõi dục-giới, mà chỉ còn tái-sinh kiếp sau hóa-sinh làm vị phạm-thiên trên tầng trời sắc-giới phạm-thiên mà thôi. Vị phạm-thiên ấy chắc chắn sẽ trở thành bậc Thánh A- ra-hán tại tầng trời sắc-giới phạm-thiên, rồi sẽ tịch diệt Niết-bàn, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới.
4- Bậc Thánh A-ra-hán hết tuổi thọ ngay kiếp hiện- tại sẽ tịch diệt Niết-bàn, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới.
