Quả Của Ác-Nghiệp
* Quả của ác-nghiệp trong kiếp-hiện-tại
Ác-nghiệp đó là tác-ý tâm-sở (cetanācetasika) đồng sinh với 12 ác-tâm gọi là 12 ác-nghiệp có khả năng cho quả trong kiếp-hiện-tại là 7 bất-thiện-quả vô-nhân-tâm([1]) biết những đối tượng xấu, không đáng hài lòng trong kiếp-hiện-tại và những kiếp vị-lai trong thời-kỳ sau khi đã tái-sinh (pavattikāla) kiếp-hiện-hữu như sau:
1- Nhãn-thức-tâm đồng sinh với thọ xả, là quả của ác-tâm, nhìn thấy đối-tượng sắc xấu, không đáng hài lòng.
2- Nhĩ-thức-tâm đồng sinh với thọ xả, là quả của ác-tâm, nghe đối-tượng thanh dở, không đáng hài lòng.
3- Tỷ-thức-tâm đồng sinh với thọ xả, là quả của ác-tâm, ngửi đối-tượng hương mùi hôi, không đáng hài lòng.
4- Thiệt-thức-tâm đồng sinh với thọ xả, là quả ác-tâm, nếm đối-tượng vị dở, không đáng hài lòng.
5- Thân-thức-tâm đồng sinh với thọ khổ, là quả ác-tâm, xúc-giác đối-tượng xúc thô, không đáng hài lòng.
6- Tiếp-nhận-tâm đồng sinh với thọ xả, là quả ác-tâm, tiếp nhận 5 đối-tượng (sắc, thanh, hương, vị, xúc) xấu, không đáng hài lòng.
7- Suy-xét-tâm đồng sinh với thọ xả, là quả của ác-tâm, suy xét 5 đối-tượng (sắc, thanh, hương, vị, xúc) xấu, không đáng hài lòng.
* Quả Của Ác-Nghiệp Trong Kiếp Sau
Ác-nghiệp đó là tác-ý tâm-sở (cetanācetasika) đồng sinh với 12 ác-tâm gọi là 12 ác-nghiệp có khả năng cho quả trong thời kỳ tái-sinh kiếp sau (paṭisandhikāla) và trong thời kỳ sau khi đã tái-sinh, kiếp hiện hữu (pavatti-kāla) như sau:
* Paṭisandhikāla: Thời kỳ tái-sinh kiếp sau
Trong thời kỳ tái-sinh kiếp sau, 12 ác-nghiệp này, chỉ có 11 ác-nghiệp (trừ ác-nghiệp trong si-tâm hợp với phóng tâm ([2])) có khả năng chỉ cho 1 quả-tâm là suy-xét-tâm hợp với thọ xả thuộc về bất-thiện-quả vô-nhân-tâm gọi là tái-sinh-tâm (paṭisandhicitta) làm phận-sự tái-sinh kiếp sau (paṭisandhikicca) trong 4 cõi ác-giới là địa-ngục, a-su-ra, ngạ-quỷ, súc-sinh.
* Nếu suy-xét-tâm hợp với thọ là quả của ác-nghiệp trong tham-tâm có nhiều năng-lực thì suy-xét-tâm hợp với thọ xả này làm phận-sự tái-sinh kiếp sau, hoá-sinh trong loài ngạ quỷ hoặc loài a-su-ra, bởi vì 2 loài chúng-sinh này thường có tham-tâm thèm khát…
* Nếu suy-xét-tâm hợp với thọ là quả của ác-nghiệp trong sân-tâm có nhiều năng-lực thì suy-xét-tâm hợp với thọ xả này làm phận-sự tái-sinh kiếp sau, hoá-sinh làm chúng sinh trong cõi địa-ngục, bị hành hạ đau khổ.
* Nếu suy-xét-tâm hợp với thọ là quả của ác-nghiệp trong si-tâm có nhiều năng-lực thì suy-xét-tâm hợp với thọ xả này làm phận-sự tái-sinh kiếp sau làm loài súc-sinh, bởi vì loài súc-sinh hay có tính si-mê.
* Pavattikāla:Thời kỳ sau khi đã tái-sinh.
Trong thời kỳ sau khi đã tái-sinh kiếp sau, kiếp hiện hữu, tất cả 12 ác-tâm này đều có khả năng cho quả là 7 bất thiện quả vô-nhân-tâm. Trong 7 bất-thiện-quả vô-nhân-tâm ấy, suy-xét-tâm hợp với thọ xả nào thuộc về bất-thiện-quả vô-nhân-tâm trở thành tái-sinh-tâm (paṭi-sandhicitta), rồi chính suy-xét-tâm hợp với thọ xả ấy lại trở thành hộ-kiếp-tâm (bhavaṅgacitta) giữ gìn kiếp chúng sinh ấy cho đến mãn kiếp, rồi cuối cùng, cũng chính suy-xét-tâm hợp với thọ xả ấy trở thành tử-tâm (cuticitta), chấm dứt kiếp-hiện-tại của chúng sinh ấy.
Chúng sinh ấy sau khi chết, * nếu đại-thiện-nghiệp nào có cơ-hội cho quả tái-sinh kiếp sau thì sinh làm người trong cõi người, hoặc sinh làm chư-thiên trên cõi trời dục-giới, hưởng mọi sự an-lạc trong cõi ấy.
* Nếu đại-thiện-nghiệp không có cơ-hội cho quả thì ác-nghiệp lại tiếp tục cho quả tái-sinh kiếp sau trong cõi
ác-giới (địa-ngục, a-su-ra, ngạ-quỷ, súc-sinh).
[1] Vô-nhân-tâm là tâm không hợp với nhân nào trong 3 ác-nhân là tham, sân, si và 3 thiện-nhân là vô-tham, vô-sân, vô-si.
[2] Ác-nghiệp trong si-tâm hợp với phóng-tâm có năng lực yếu không có khả năng cho quả tái-sinh kiếp sau, nhưng có khả năng cho quả sau khi đã tái-sinh
